Η ψυχαναλυτική θεραπεία ζεύγους (παντρεμένου ή μη) αποτελεί έναν ιδιαίτερο κλάδο της ψυχοθεραπείας όπου τα άτομα, με την βοήθεια του ψυχολόγου-ψυχοθεραπευτή, επεξεργάζονται τα θέματα που τα απασχολούν και επηρεάζουν αρνητικά την σχέση τους. Η ομαδική και οικογενειακή αναλυτική ψυχοθεραπεία έχει τις ρίζες της στην ψυχανάλυση. Βασίζεται στην ιδέα ότι ο άνθρωπος είναι βασικά ένα κοινωνικό ον που η ζωή του είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις ζωές των άλλων με ποικίλους τρόπους.
Ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία ζεύγους: Σχέσεις
Ο μεγάλος αριθμός των σχέσεων που διαλύονται στις μέρες μας, δημιουργεί πολλά ερωτηματικά, ένα από αυτά είναι το πώς είναι δυνατό να τελματωθεί μια σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων που αγαπιούνταν. Κι όμως, η χαρά και ο ενθουσιασμός που αρχικά κατακλύζουν ένα νέο ζευγάρι σταδιακά αντικαθίσταται από απογοητεύσεις, ανικανοποίητες επιθυμίες και θυμό, ενώ η αγάπη ακόμα και στην περίπτωση που παραμένει ενεργή, δεν είναι από μόνη της αρκετή για να κρατήσει τους δυο συντρόφους μαζί. Στην αρχή μιας ερωτικής σχέσης το σύνολο των σκέψεων και φαντασιώσεων εκτυλίσσεται γύρω μια εξιδανικευμένη εικόνα, που προκειμένου να συντηρηθεί, απαιτεί μια συνεχή επιλεκτική αντίληψη της πραγματικότητας με μερική κατανόηση του συντρόφου και άρνηση των στοιχείων του εαυτού του που δυσκολεύουν τη σχέση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την επιλεκτική προσοχή και αντίληψη των χαρακτηριστικών και συμπεριφορών του συντρόφου, βάσει του οποίου τα ζευγάρια αξιολογούν τα επόμενα στάδια της σχέσης τους.
Ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία ζεύγους: Πότε να επισκεφτώ τον ψυχολόγο;
Ο συνήθης λόγος που ένα ζευγάρι επισκέπτεται το θεραπευτικό γραφείο είναι η απροθυμία να εγκαταλείψουν και οι δύο την αρχική τους αντίληψη για το πώς πρέπει να είναι ένας γάμος, με αποτέλεσμα να προκαλείται η απομυθοποίηση του συντρόφου αλλά και της ίδιας της σχέσης. Σίγουρα είναι καλό να γίνει μια επίσκεψη στον ψυχολόγο όταν έχει διαταραχθεί ή διακοπεί η ερωτική ζωή του ζευγαριού, όταν έχει εκλείψει ο σεβασμός ή η εμπιστοσύνη του ενός προς τον άλλο και όταν υπάρχουν συνεχείς καυγάδες έστω και για ασήμαντες αφορμές. Άλλωστε συχνά πίσω από ασήμαντες διαφωνίες βρίσκονται ουσιαστικές ανομολόγητες διαφορές. Σίγουρα σημαντική είναι η επίσκεψη στον ψυχολόγο όταν υπάρχει ιστορικό σωματικής ή ψυχολογικής βίας του ενός προς τον άλλο, έντονες διαφωνίες για τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, αλλά και όταν ο ένας από τους δυο συντρόφους εμφανίσει κάποιο σοβαρό σωματικό ή ψυχικό νόσημα. Τέλος ένας λόγος που έχει μεγάλη σημασία είναι οι εξωτερικές πιέσεις προς το ζευγάρι, τις οποίες δεν μπορεί να διαχειριστεί μόνο του. Αυτές μπορεί να προέρχονται από τρίτους, είτε από τους γονείς τους.
Ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία ζεύγους: Διαφορές στην προσωπικότητα
Ο κάθε άνθρωπος έχει την δική του προσωπικότητα, σύμφυτη με έναν δικό του τρόπο αντίληψης των πραγμάτων, δικό του αξιακό σύστημα, προσωπική ιστορία και το σύνολο όλων αυτών επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνεί και σχετίζεται με τους άλλους. Ερωτεύεται με ασυνείδητα κίνητρα και αφού περάσει η περίοδος του πρώτου ενθουσιασμού, καλείται να βρει τον τρόπο συνύπαρξης που θα «δουλεύει» όσο το δυνατόν πιο αρμονικά με το άτομο που έχει επιλέξει.
Ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία ζεύγους: Πώς βοηθούν οι συνεδρίες
Στην ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία ζεύγους γίνεται κατανοητό και στους δύο ότι ο τρόπος θέασης τους επηρεάζεται ριζικά από το σύστημα κανόνων και αξιών που έχουν ως βίωμα ο καθένας από την οικογένειά του. Κατά τη θεραπεία αποσαφηνίζονται ποια πραγματικά συστήματα σκέψης ανήκουν στο κάθε σύντροφο και απομακρύνονται οι δυσλειτουργικές ερμηνείες που ανήκουν στο παρελθόν. Όσον αφορά την αδυναμία στην επικοινωνία και τον λανθασμένο καταλογισμό ευθυνών, τα μέλη εκπαιδεύονται σε ασκήσεις λειτουργικής και αποτελεσματικής επικοινωνίας, αλλά και μαθαίνουν να εστιάζουν στο προσωπικό τους μέρος της ευθύνης που τους αναλογεί και να αποφεύγουν να επιτίθενται στον άλλον. Τα μέλη επίσης συνειδητοποιούν τη σημαντικότητα του αμοιβαίου σεβασμού, της εκτίμησης και του τρόπου διαφύλαξης του απαραίτητου θαυμασμού, οπότε αντιμετωπίζονται τα συναισθήματα απόρριψης και εξευτελισμού, ενώ αυξάνεται η ανεκτικότητα στην καθημερινή φθορά της σχέσης.
Όταν δε, η ύπαρξη διαφωνιών ή οι διαφορές επιθυμιών, δεν αντιπροσωπεύουν βασικές αντιθέσεις αλλά παρουσιάζονται ως διαφορές της στιγμής, τότε μπορούν ευκολότερα να επιλυθούν. Οι παρεμβάσεις στοχεύουν σε όλες τις προαναφερόμενες εστίες προβλημάτων αλλά βαθμιαία αποσκοπούν στην βαθύτερη αποσαφήνιση των επιθυμιών του κάθε συντρόφου και στην ανάλυση των σημείων που ταυτίζονται ή αποκλίνουν και οι δύο. Επιχειρείται επίσης μια σταδιακή επαγωγή θετικών συναισθημάτων (εκτίμηση και σεβασμός) του ενός προς τον άλλον. Βασικό στοιχείο σε όλα αυτά είναι η ισοτιμία και η αλληλοϋποστήριξη τόσο θεωρητικά όσο και βιωματικά. Τα μέλη του ζευγαριού μαθαίνουν να ακούν και να κατανοούν το ένα το άλλο. Δεν είναι απαραίτητη η πλήρης ταύτιση, όμως η εκμάθηση πιο ευέλικτων τρόπων επικοινωνίας αποφορτίζει το αρνητικό κλίμα και αυτό είναι απαραίτητο ειδικά εάν υπάρχουν παιδιά.